Konsultacje Krajowego Programu Ochrony Powietrza

Zachęcamy do zgłaszania uwag w odniesieniu do dokumentu prezentowanego przez Ministerstwo Środowiska. 

Po zakończeniu procesu weryfikacji i uzupełnień projekt zostanie przedłożony pod obrady stałego Komitetu Rady Ministrów oraz Rady Ministrów i przyjęty uchwałą Rady Ministrów.

Poniżej prezentujemy pełną treść uwag CZT. Zachęcamy do korzystania przy tworzeniu własnych stanowisk.

Uwagi w konsultacjach społecznych Krajowego Programu Ochrony Powietrza w Polsce

Główną wadą projektu KPOP jest jego niska "sprawczość" - mało konkretów, konkretnych, skutecznych działań, konkretnych zapisów, terminów, systemu monitoringu. Dlatego wnioskujemy o:

1. Uzupełnienie wszystkich działań wymienionych w katalogu działań priorytetowych na szczeblu kraju oraz na szczeblu regionalnym i lokalnym (str. 37-41) o terminy ich realizacji i instytucje odpowiedzialne za jego realizację.

Uzasadnienie: Bez określenia konkretnych terminów realizacji dokument jest niekonkretny i pozbawiony możliwości monitorowania postępów wykonania. Taki dokument nie spełnia cech programu.

2. W szczególności dla wszystkich działań z grupy działań legislacyjnych termin należy określić na 12 miesięcy od przyjęcia KPOP.

Uzasadnienie: O ile wiele działań np. o charakterze inwestycyjnym wymaga lat, to na wprowadzenie zmian w prawie powinno wystarczyć 12 miesięcy.

3. Gorąco popieramy proponowany zapis o wprowadzeniu zmiany w ustawach prawo o ruchu drogowym oraz o drogach publicznych pozwalające na wprowadzenie stref ograniczonej emisji transportowej i kategorycznie sprzeciwiamy sie ewentualnym postulatom ich usunięcia.

Uzasadnienie: Jest to jeden z niewielu w Programie konkretnych środków umożliwiających osiągnięcie konkretnego postępu w sprawie poprawy jakości powietrza w miastach.

4. Gorąco popieramy proponowany zapis o wprowadzeniu wymagań dla jakości paliw stałych w sektorze bytowo-komunalnym i kategorycznie sprzeciwiamy sie ewentualnym postulatom ich usunięcia.

Uzasadnienie: Jest to jeden z niewielu w Programie konkretnych środków umożliwiających osiągnięcie konkretnego postępu w sprawie poprawy jakości powietrza w miastach.

5. Do działań informacyjnych w katalogu dodać: "Rozwój systemu monitoringu jakości powietrza z objęciem nim wszystkich miast powyżej 10 tys. mieszkańców (min. 1 stacja automatyczna) położonych w strefach sklasyfikowanych jako B lub C oraz zwiększenie liczby stacji w dużych miastach następująco: min. 2 stacje automatyczne dla miast 100-200 tys. mieszkańców, min. 3 stacje dla miast 200-400 tys. mieszkańców, min. 4 stacje dla miast 400-600 tys., min. 5 stacji dla miast 600tys. - 1 mln., 8 stacji dla miast pow. 1 mln. przy zapewnieniu zlokalizowania stacji w miejscach koncentracji zabudowy lub tras drogowych o wysokim natężeniu. Dane ze stacji powinny być udostępniane społeczeństwu m.in. przez portal internetowy pozwalający śledzić wskazania wszystkich stacji w kraju w czasie rzeczywistym, w tym przez urządzenia mobilne, a także dla wybranych stacji poprzez tablice elektroniczne na miejscu lokalizacji stacji."

Uzasadnienie: Obecna sieć monitoringu jest niewystarczająca, nie obejmuje szeregu mniejszych miast, położonych w strefach o gigantycznych przekroczeniach np. PM10. Lokalizacje wielu stacji wskazują, że nie zostały wybrane w celu pokazania rzeczywistych stężeń zanieczyszczeń powietrza na jakie narażeni są przeciętni mieszkańcy a raczej w celu ukrywania tych przekroczeń. Przykładowo jedyna stacja automatyczna w 200-tysięcznych Gliwicach położona jest nie w centrum miasta, czy przy ruchliwej trasie drogowej, ale przy ul. Mewy 34 - na skraju miasta, na ostatnim osiedlu w tym mieście, 100 m od końca zwartej zabudowy (dalej są już tylko pola rolne). Podobnie jedyna stacja dla północnej Warszawy znajduje się w... Parku Bródnowskim.

6. Do działań legislacyjnych dodać zmianę Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U z 2012 r., poz. 1031) w celu obniżenia poziomów alarmowych i informowania.

Uzasadnienie: obecne regulacje wymagające w przypadku PM-10 4-krotnego przekroczenia dopuszczalnego stężenia dobowego przez szereg dni dla rozpoczęcia informowania społeczeństwa o zagrożeniu i 6-krotnego przekroczenia dla rozpoczęcia konkretnych działań zaradczych powodują, że przypadki takie praktycznie nigdy nie mają miejsca. Jest to sytuacja paradoksalna. W kraju, w którym według danych UE przekroczenia stężeń PM10 są praktycznie najwyższe w Unii nie zdarzają się sytuacje, że poziom stężeń wymaga ostrzegania społeczeństwa! To w jakim kraju są takie sytuacje?  Okazuje się, ze w Paryżu - tej zimy miasto to nie tylko ostrzegało społeczeństwo ale zakazywało wjazdu w dni nieparzyste samochodom z rejestracjami nieparzystymi, a w parzyste odwrotnie. Jak się okazuje działania takie podejmowano przy stężeniach PM 10 rzędu 70-80 µg/m3. Tymczasem w Warszawie nie raz tej zimy stężenia PM10 osiągały poziom 140, 180 µg/m3, nie powodując jakichkolwiek działań czy alarmów.

7. Do działań transportowych dodać:

Modernizacja infrastruktury kolejowej i rozwój połączeń kolejowych w aglomeracjach, regionalnych i międzyregionalnych

Uzasadnienie: Obecnie kolej ma 5% udział w przewozach pasażerskich co jest jednym z najniższych wyników w UE, ma najrzadszą sieć połączeń pasażerskich spośród krajów Europy Środkowej i oferuje najniższe częstotliwości pociągów na obsługiwanych liniach pasażerskich spośród krajów Europy Środkowej. Tym samym nie zapewnia oferty konkurencyjnej względem indywidualnego transportu drogowego. Aby sprzyjać osiągnięciu celów postawionych w Programie powinno się zwiększać atrakcyjność (konkurencyjność) transportu kolejowego względem drogowego.

8. Do działań transportowych dodać: Wprowadzenie systemu wspólnego biletu na podróże kolejowe wykonywane z przesiadkami pomiędzy pociągami różnych przewoźników.

Uzasadnienie: Aby sprzyjać osiągnięciu celów postawionych w Programie powinno się zwiększać atrakcyjność (konkurencyjność) transportu kolejowego względem drogowego. Obecnie istotnym mankamentem w podróżach kolejowych jest konieczność osobnego zakupu biletu na pociągi różnych przewoźników, co powoduje wyższy koszt sumaryczny biletu. Jest to sytuacja, która nie występowała kilkanaście lat temu w sytuacji jednego PKP, a także nie występuje w rozwiniętych krajach UE w sytuacji wielu, czasem dziesiątek różnych przewoźników. Pasażer kupuje jeden bilet na całą podróż, a system rozlicza przychód na poszczególnych przewoźników. W 21 wieku taka sytuacja jak w Polsce jest anachronizmem. Wspólny bilet jest zapisany do zrealizowania w 2015 r. w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego – międzywojewódzkie i międzynarodowe przewozy pasażerskie w transporcie kolejowym.

9. Z działań transportowych usunąć budowę dróg ekspresowych i autostrad. Pozostawić jedynie "budowę obwodnic i systemów zarządzania ruchem ulicznym". To zdanie uzupełnić o "dających priorytet w ruchu pojazdom komunikacji publicznej".

Uzasadnienie: Wpisanie do działań przedmiotowego Programu budowy dróg ekspresowych i autostrad (w dodatku bez żadnych działań dla rozwoju transportu kolejowego) można traktować tylko jako żart. Budowa dobrych dróg wysokich klas spowoduje jeszcze większy spadek konkurencyjności kolej względem samochodu i odpływ użytkowników do transportu indywidualnego powodującego znacznie większe emisje na pasażerokilometr niż transport kolejowy. Dlatego stanowczo domagamy się usunięcia tego zapisu. W zamian wnioskujemy o wpisanie priorytetów w ruchu dla komunikacji publicznej jako środka skracającego czas podróży transportem publicznym, a więc zwiększającego jego konkurencyjność względem samochodu.